Hiperparatiroidizm Nedir?

Paratiroid bezlerinin aşırı miktarda paratiroid hormonu üretmesi sonucu ortaya çıkar. Hiperparatiroidizm nedir? kan kalsiyum seviyelerinin yükselmesine (hiperkalsemi) ve çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Birincil, ikincil ve üçüncül olmak üzere üç farklı şekilde görülebilir.

Hiperparatiroidizm Kimlerde Görülür?

Paratiroid bezlerinin aşırı PTH üretmesiyle ortaya çıkan bir hastalıktır. Genellikle orta yaş ve üzerindeki bireylerde görülür. Özellikle 50 yaş üstü kadınlarda daha sık rastlanır. Ancak bazı genetik ve çevresel faktörler nedeniyle genç yaşlarda da gelişebilir.

Kadınlarda menopoz sonrası hormon değişiklikleri meydana gelir. Bu durum kemik yoğunluğunu etkilediği için görülme olasılığı artar. 50 yaş üstü kadınlar, erkeklere kıyasla daha yüksek risk altındadır. Böbrek yetmezliği olan hastalarda vücutta D vitamini üretimi azalır. Aynı zamanda kalsiyum-fosfor dengesi bozulur. Bu nedenle ikincil gelişebilir. Böbrek hastalarında bu durum oldukça yaygındır.

D vitamini, vücudun kalsiyumu düzgün şekilde emmesine yardımcı olur. Güneş ışığından yeterince faydalanamayan kişilerde riski artabilir. Aynı şekilde, D vitamini eksikliği yaşayan bireyler de risk altındadır. Bazı genetik sendromlar paratiroid bezlerinde anormal büyümeye neden olabilir. Aile öyküsü olan kişilerde hastalık gelişme riski daha yüksektir.

Boyun bölgesine yönelik radyasyon tedavisi almış bireylerde risk artabilir. Bu kişilerde paratiroid bezlerinde tümör gelişme ihtimali yüksektir. Yaş, cinsiyet, böbrek hastalıkları, D vitamini eksikliği ve genetik faktörler hastalığın gelişiminde önemli rol oynar. Özellikle risk grubunda olan kişilerin düzenli sağlık kontrollerini yaptırması gerekir.

Hiperparatiroidizm Belirtileri Nelerdir?

Hiperparatiroidizm, paratiroid bezlerinin aşırı paratiroid hormonu (PTH) üretmesi sonucu ortaya çıkar. Bu durum vücuttaki kalsiyum dengesini bozar. Farklı organları etkileyen belirtilere yol açabilir. Hastalığın belirtileri kişiden kişiye değişebilir. Bazı hastalar hiçbir belirti göstermezken, bazıları ciddi sağlık sorunları yaşayabilir.

Paratiroid hormonu kemiklerden kalsiyum çekerek kemik yoğunluğunu azaltır. Bu durum osteoporoz (kemik erimesi) ve sık görülen kemik kırıklarına neden olabilir. Aynı zamanda kemik ağrıları ve kas güçsüzlüğü yaygındır. Özellikle bacak ve sırt kaslarında ağrı hissedilebilir.

Vücutta fazla kalsiyum birikmesi böbrek taşı oluşumuna yol açabilir. Bu taşlar şiddetli ağrılara neden olabilir. Ayrıca, sık idrara çıkma ve böbrek fonksiyonlarında bozulma görülebilir. Tedavi edilmezse böbrek yetmezliği gelişme riski artar.

Yüksek kalsiyum seviyeleri mide ve bağırsakları da etkileyebilir. Mide bulantısı, kusma, kabızlık ve iştahsızlık sık görülen belirtiler arasındadır. Bazı hastalarda mide ülseri riski artabilir. Hiperparatiroidizm beyin fonksiyonlarını da etkileyebilir. Hafıza problemleri, konsantrasyon güçlüğü ve unutkanlık görülebilir. Ruh hali değişimleri, depresyon, anksiyete ve sinirlilik hali de yaygın belirtiler arasındadır. Sonuç olarak, vücudun birçok sistemini etkileyebilir. Belirtiler fark edildiğinde erken teşhis için doktora başvurmak önemlidir.

Hiperparatiroidizm Neden Olur?

Hiperparatiroidizm, paratiroid bezlerinin fazla PTH üretmesi sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu hormonun fazla salgılanması kan kalsiyum seviyelerinin yükselmesine (hiperkalsemi) neden olur. Gelişmesine yol açan faktörler birincil, ikincil ve üçüncül nedenler olarak sınıflandırılır.

• Birincil, paratiroid bezlerinin doğrudan aşırı çalışması sonucu ortaya çıkar. Bu durum paratiroid adenomları nedeniyle oluşur.
• Paratiroid adenomu en yaygın nedendir. Tek bir paratiroid bezinin fazla büyümesiyle ortaya çıkar.
• Paratiroid hiperplazisi, tüm paratiroid bezlerinin aşırı aktif hale gelmesiyle görülür. Bu durum hormon üretimini artırır.
• Paratiroid kanseri (nadir) de hastalığa neden olabilir. Paratiroid bezlerinde kötü huylu tümörlerin bulunması nedeniyle gelişir.
• İkincil, vücuttaki düşük kalsiyum seviyelerine yanıt olarak gelişir. Paratiroid bezleri kan kalsiyum seviyelerini artırmak için fazla PTH üretir.
• Kronik böbrek yetmezliği, vücuttaki D vitamini üretimini azaltır. Bunun sonucunda kalsiyum emilimi düşer.
• D vitamini eksikliği, yeterli güneş ışığı veya beslenme yetersizlikleri nedeniyle gelişir. Vücut yeterli kalsiyumu ememediği için paratiroid bezleri aşırı çalışır.
• Bağırsak emilim bozuklukları, kalsiyumun yeterince emilmesini engeller. Çölyak veya Crohn hastalığı gibi sindirim bozuklukları buna sebep olabilir.
• Üçüncül, ikincil uzun süre devam etmesiyle gelişir. Bu durumda paratiroid bezleri kontrolden çıkarak bağımsız şekilde PTH üretmeye başlar.
• Genellikle uzun süreli böbrek yetmezliği olan hastalarda görülür. Böbrekler D vitamini üretimini yeterince yapamaz. Bu nedenle paratiroid bezleri aşırı PTH salgılamaya devam eder.

Sonuç olarak, hiperparatiroidizm farklı nedenlerden kaynaklanabilir. Paratiroid bezlerinin anormal büyümesi, böbrek hastalıkları ve D vitamini eksikliği bu nedenler arasındadır. Erken teşhis ve uygun tedavi, hastalığın kontrol altına alınmasını sağlar.

Hiperparatiroidizm Nedir? Nasıl Tedavisi Nasıl Yapılır?

Hiperparatiroidizm, paratiroid bezlerinin aşırı PTH üretmesiyle ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu durum vücutta kalsiyum seviyelerinin yükselmesine (hiperkalsemi) neden olur. Kalsiyum dengesi bozulduğu için kemikler, böbrekler, kaslar ve sinir sistemi etkilenir. Birincil, ikincil ve üçüncül olmak üzere üç farklı şekilde görülebilir.

Tedavi yöntemi hastalığın türüne ve hastanın genel sağlık durumuna bağlıdır. Hafif vakalar için düzenli takip yeterli olabilir. Ancak ileri vakalarda ilaç tedavisi veya cerrahi müdahale gerekebilir.

Birincil için en etkili tedavi yöntemi cerrahidir. Bu operasyonda aşırı çalışan paratiroid bezleri çıkarılır. Paratiroid adenomu varsa, sadece tümörlü bez alınır. Tüm bezler aşırı aktifse, doktor uygun gördüğünde bir kısmını veya tamamını çıkarabilir. Cerrahiden sonra hastaların çoğunda kalsiyum seviyeleri normale döner.

Ameliyat olamayan hastalar için ilaç tedavisi uygulanabilir. Kalsimimetikler (Cinacalcet), paratiroid bezlerinin PTH üretimini azaltır. Bifosfonatlar, kemik kaybını önleyerek osteoporoz riskini azaltır. D vitamini takviyeleri, ikincilde kullanılır. Bol su tüketmek böbrek taşı riskini azaltır. Kalsiyum içeriği yüksek gıdalardan kaçınılmalıdır. Düzenli egzersiz yapmak kemik sağlığını korur.

Sonuç olarak, hiperparatiroidizm nedir sorusunun cevabı, hastalığın türüne ve etkilerine göre değişir. Tedavi yöntemi de hastalığın türüne bağlıdır. Erken teşhis ve uygun tedaviyle ciddi komplikasyonlar önlenir.