Kalın bağırsakta gelişen bir kanser türüdür. Genellikle polip adı verilen küçük büyümelerden başlar. Kolon kanseri belirtileri arasında karın ağrısı, kanama ve değişen bağırsak alışkanlıkları bulunur. Risk faktörleri arasında genetik yatkınlık, sağlıksız beslenme ve obezite yer alır. Erken teşhis, tedavi şansını artırır. Kolonoskopi, tanı için yaygın bir yöntemdir. Tedavi seçenekleri arasında cerrahi, kemoterapi ve radyoterapi bulunur.
Kolon Kanseri Belirtileri Nelerdir?
İshal, kabızlık veya dışkı şeklinin değişmesi gibi alışkanlıklarda ani değişiklikler, belirtilerinden biri olabilir. Dışkıda kırmızı veya siyah kan görmek, belirtisi olabilir. Bu durum, bağırsaklarda kanamalara işaret eder. Sürekli karın ağrısı, kramp ya da rahatsızlık hissi, kolon kanseri ile ilişkili olabilir. Dışkılama hissinin sürekli olması, ancak dışkının tam olarak çıkmaması durumu.
Nedensiz zayıflama, diğer belirtilerinden biri olabilir. Sürekli yorgunluk ve halsizlik, vücudun yeterince kan taşıyamaması sonucu ortaya çıkar. Özellikle yaşlılarda, demir eksikliği anemisi belirtileri kanserle ilişkili olabilir. Bu belirtiler, kolon kanseri yanı sıra başka sağlık sorunlarına da işaret edebilir. Bu nedenle, belirtilerden birini ya da birkaçını yaşıyorsanız, bir sağlık uzmanına başvurmanız önemlidir. Erken teşhis, tedavi sürecinde büyük bir fark yaratabilir.
Kolon Kanseri Neden Olur?
Aile öyküsü, kolon kanseri riskini artırabilir. Ailede polip öyküsü olan kişilerde risk daha yüksektir. Ayrıca, Lynch sendromu ve FAP gibi genetik bozukluklar da bu riski artırır. Genellikle 50 yaş ve üzerindeki bireylerde daha yaygındır. Yaş ilerledikçe, hücresel değişimlerin ve mutasyonların birikmesi riski artar. Yüksek yağ, düşük lif içeren diyetler, kırmızı ve işlenmiş et tüketimi riski artırabilir. Ayrıca, yeterli sebze ve meyve tüketmemenin de risk üzerinde olumsuz etkileri vardır. Sedanter yaşam tarzı, riski artırabilir.
Düzenli fiziksel aktivite, bağırsak sağlığını destekleyebilir. Aşırı kilolu veya obez olmak, birçok kanser türü gibi kolon kanseri riskini de artırır. Sigara içmek ve aşırı alkol tüketimi, riski artıran faktörlerdir. Crohn hastalığı veya ülseratif kolit gibi durumlar, bağırsak iltihaplarına neden olarak riski artırır. Kadınlarda menapoz sonrası hormon tedavisi, riski etkileyebilir. Kanserin nedenleri karmaşık ve çok faktörlüdür. Sağlıklı yaşam tarzı seçimleri yapmak, düzenli tarama testlerine katılmak, erken teşhis ve önleme açısından önemlidir.
Kolon Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?
Doktor, hastanın tıbbi geçmişini alır ve karın bölgesini fiziksel olarak muayene eder. Ailede kolon kanseri öyküsü, önceki bağırsak hastalıkları gibi bilgiler önemlidir. Dışkıda gizli kan testi (FOBT), dışkıda kan varlığını tespit etmek için yapılan bir testtir. Bu test, kanserin erken belirtilerini gösterebilir. Dışkıda DNA testi, dışkıda kanser hücrelerine özgü DNA kalıntılarını tespit eder. Kolonoskopi, bağırsakların içini doğrudan görmek için kullanılan en etkili yöntemdir. Bir kameraya sahip ince bir tüp rektumdan yerleştirilir ve kolon boyunca ilerletilir. Polip veya tümör varsa, biyopsi alınabilir. Bilgisayarlı tomografi (BT), bağırsakların detaylı görüntülerini sağlar.
Kanserin yayılıp yayılmadığını belirlemek için de kullanılabilir. Kolonoskopi sırasında veya cerrahi müdahale ile doku örnekleri alınır. Kanser hücrelerinin varlığını belirlemek için laboratuvar ortamında incelenir. Tümör belirteçleri (örneğin, CEA – Karsinoembriyonik Antijen) için kan testleri yapılabilir. Bu belirteçler, tanı veya tedavi yanıtını değerlendirmek için yardımcı olabilir. Kolon kanseri taraması genellikle 45 yaşından itibaren önerilir. Risk faktörleri olan kişilerde ise daha erken başlayabilir. Erken teşhis, hastalığın seyrini önemli ölçüde etkileyebilir. Bu nedenle belirtiler fark edildiğinde doktora başvurmak önemlidir.
Kolon Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?
Erken evre kanserlerde, tümörlü doku cerrahi olarak çıkarılabilir. Bu işlem sırasında kanserli kolon bölgesi ile çevresindeki sağlıklı dokular da alınabilir. Eğer tümör kolonun önemli bir kısmını etkiliyorsa, kolostomi yapılabilir. Bu işlemde, kolonun bir kısmı karın dışına yönlendirilir ve dışkı bu alana boşaltılır. Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek ve büyümelerini durdurmak için kullanılan ilaçlarla gerçekleştirilir.
Cerrahi sonrası, kanserin yeniden oluşumunu önlemek amacıyla ek tedavi olarak uygulanır. Kemoterapi yan etkileri arasında bulantı, kusma, saç dökülmesi ve bağışıklık sisteminin zayıflaması yer alabilir. Radyoterapi, kanser hücrelerini hedef alan yüksek enerjili ışınlar kullanır. Genellikle cerrahi öncesinde tümörü küçültmek ya da cerrahiden sonra kalıntı hücreleri yok etmek amacıyla uygulanır. Hedefe yönelik tedavi türü, kanser hücrelerinin büyümesini ve yayılmasını etkileyen spesifik molekülleri hedef alır.
Genellikle metastatik kolon kanseri için tercih edilir. İmmünoterapiler, vücudun bağışıklık sistemini güçlendirir. Kanser hücrelerine karşı daha etkili bir yanıt vermesini sağlar. Bu tedavi genellikle belirli genetik özelliklere sahip tümörler için uygundur. Tedavi sonrası hastaların düzenli olarak kontrol edilmesi gerekir. Bu olası tekrarlamaların erken tespit edilmesi açısından önemlidir. Hastaların tedavi sürecinde psikolojik ve fiziksel destek alması da önemlidir.
Yorumlar kapalı